“Haalt de FNV 2012?” vroeg Henk Strating zich twee weken geleden af in CAOpinie©. Ja natuurlijk haalt de FNV 2012. De crisis in de FNV zorgt er juist voor dat de toekomst wordt verzekerd. Ik geloof heilig in de reinigende werking van af en toe een crisis binnen organisaties en ik geloof helemaal niet in “Hand in hand kameraden” of andere emotionele uitingen van valse loyaliteiten. Daar gaan organisaties (bijvoorbeeld ook Feijenoord, Henk!) van naar de filistijnen.
Maar Henk heeft natuurlijk wel een punt gescoord. De wijze waarop binnen de FNV wordt omgegaan met verschillen van mening is hemeltergend. In het proces om tot een goede uitwerking van het pensioenakkoord te komen zijn vreemde dingen gebeurd. Maar misschien nog belangrijker, een organisatie als de FNV is blijkbaar niet meer in staat om een transparant onderhandelingsproces te organiseren. En dan hebben we het niet over onderhandelingen voor een half procentje meer of minder, maar we hebben het in dit geval over de belangrijkste arbeidsvoorwaarde van werknemers, het pensioen. Een arbeidsvoorwaarde dat een vermogen van meer dan 800 miljard met zich mee brengt.
In het diepste geheim is gekozen voor een pensioensysteem dat totaal verschilt van het huidige stelsel en technisch nauwelijks is uit te leggen. Maar als je het nieuwe systeem goed bekijkt, moet je eigenlijk constateren dat het gewoon een beschikbaar premiestelsel is. Het zou vreemd zijn geweest als er geen opstand was uitgebroken tegen de uitkomst van deze geheime onderhandelingen. Dus de crisis die de afgelopen tijd plaatsvond binnen de FNV is niet zo verwonderlijk.
Wat wel verwonderlijk is hoe deze crisis is “opgelost”. Hij is niet opgelost door te werken aan een pensioensysteem waar wel alle bonden achter kunnen staan, maar door een soort grabbelton af te spreken waar elke bond zijn eigen keuze in zou kunnen maken. Deze oplossing heet “de lieve vrede”. En is veroorzaakt door een beroep te doen op de onderlinge loyaliteit door het Federatiebestuur van de FNV. Deze “lieve vrede” heeft met name FNV Bondgenoten al verschillende keren zeer fundamentele kritiek op allerlei akkoorden laten inslikken .
Is er een oplossing voor deze dodelijke ziekte die ‘loyaliteit’ heet? Ja, de oplossing is een ongedeelde vakbeweging waarbij de bond zich versterkt in bedrijven en sectoren en zich van daaruit organiseert. Dus geef ruimte aan FNV Metaal, FNV Spoor, FNV Schoonmaak FNV Zorg, FNV Gemeentepersoneel, enzovoort. Daar zit de kracht van de vakbeweging en niet in Den Haag. De druk op centrale onderhandelingen in Den Haag komt er alleen maar als de vakbeweging zich versterkt in sectoren en bedrijven. De FNV krijgt steeds meer problemen om akkoorden die bedacht zijn in Den Haag met Kabinet en VNONCW, te “verkopen” aan vakbondsleden. Die akkoorden hebben allemaal het karakter van uitverkoop van harde rechten van werknemers waar zachte intenties van werkgevers tegenover staan. Dat systeem moet worden omgedraaid. Het moet beginnen bij de wensen van leden van de vakbeweging (van onderop dus) en zal vernieuwende concrete arbeidsvoorwaarden, met meer individuele keuzes, voor werknemers opleveren.
En o ja, de FNV heeft nog de keuze om voor nieuwe kansen en richtingen te kiezen. CNV en MHP hebben die al lang niet meer (zie hun hulpeloos toekijken naar het pensioendebat in de FNV). Zij kunnen alleen maar kiezen voor een ongedeelde vakbeweging met de FNV, anders halen ze de zomer van 2011 zelfs niet meer.
Jan Berghuis is vakbondsbestuurder voor FNV Bondgenoten in de Sector Metaal
HS Arbeidsvoorwaarden is verantwoordelijk voor de plaatsing, maar niet voor de inhoud van gastcolumns in CAOpinie©.