Topinkomens onder CAO: middel erger dan de kwaal!

Het kersverse Bestuur van FNV in Beweging liet deze week van zich horen. In een brief aan de Commissies Financiën en Sociale Zaken van de Tweede Kamer pleit de FNV-top ervoor om topbestuurders van bedrijven wettelijk onder de CAO te laten vallen. De oproep volgt op een onderzoek van De Volkskrant waaruit blijkt dat de topinkomens gemiddeld met 6% stegen. De FNV ziet daarin – volgens de brief – een aanwijzing dat er bij bedrijven ruimte voor loonstijging is en wil die over alle werknemers verdelen. Om dat mogelijk te maken wordt de Tweede Kamer gevraagd via wetgeving te regelen dat alle inkomens onder de CAO worden gebracht. 

Ik heb in CAOpinie© vaker gewaarschuwd tegen inhoudelijke bemoeienis van de overheid en de politiek met de CAO. De CAO is het domein van sociale partners en dat moet zo blijven. Door de Tweede Kamer te vragen de werkingssfeer van CAO’s wettelijk met bestuurders van ondernemingen uit te breiden legitimeert de FNV zelf dat de overheid en de politiek zich met de inhoud van CAO’s bemoeien! Wie politici een vinger geeft moet niet gek opkijken als uiteindelijk de hele hand genomen wordt! Is het ook geen brevet van onvermogen dat de vakbeweging als CAO-partij geen kans ziet de werkingssfeer van CAO’s met hogere inkomens uit te breiden? 

Ik zie trouwens nog een paar gevolgen. Als de politiek bepaalde groepen werknemers dwingt om onder de CAO te vallen zullen deze werknemers ook in de CAO-onderhandelingen vertegenwoordigd willen zijn. Dat zet de deur open voor deelname van categoriale vakbonden voor hoger personeel aan CAO-onderhandelingen. Bovendien worden CAO-onderhandelaars van vakbonden medeverantwoordelijk voor  topinkomens in bedrijven, die in belangrijke mate door internationale beloningsverhoudingen bepaald worden. CAO-onderhandelaars komen daardoor in dezelfde lastige positie als hun ex-collega’s Wim Kok en Lodewijk de Waal als commissaris! 

Kortom: ik begrijp de emotie achter de brief van de FNV aan de Tweede Kamer, maar ik denk dat het middel erger is dan de kwaal.

CAO van NU is er voor U!

Vrijdagmiddag is in een bijeenkomst in Den Haag CAO van (N)U gepresenteerd. CAO van (N)U is een visie en concept dat gebruikt kan worden voor CAO-vernieuwing. Raad van State lid Hans Borstlap gaf de noodzaak daarvoor aan. ‘De overheid kan en wil niet alles regelen en ook centrale organisaties van werkgevers en vakbonden kunnen dat niet. Oplossingen, zoals werk-naar-werk afspraken, moeten in sectoren en bedrijven gemaakt worden.’

Daarvoor zijn CAO’s nodig die inspelen op de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Deze week wees trendonderzoek van Motivaction uit dat de nieuwe generatie werkers, zowel werknemers als zzp’ers, die eigen verantwoordelijkheid ook wil dragen. Daarom moeten CAO’s vernieuwd worden. Minder regels en meer ruimte. CAO van (N)U biedt daarvoor de visie en het concept en richt zich niet alleen op de inhoud van de CAO, maar ook op het proces van totstandkoming van de CAO.

Robbert Coenmans, de kersverse voorzitter van FNV Jong, gooide de knuppel in het hoenderhok met de vraag of CAO-onderhandelingen zich niet moeten verplaatsen van de onderhandelaars naar de werkenden zelf en veel meer via de sociale media gevoerd moeten worden! CAO’s die werkenden met vormen van co-creatie bij de CAO-onderhandelingen betrekken, zoals ING Verzekeringen, laten zien dat het resultaat daarvan een vernieuwende CAO kan zijn.

CAO van (N)U is geen blauwdruk, model of voorbeeld-CAO, maar een visie en concept dat voor elke CAO op maat kan worden ingevuld en uitgewerkt. Een aantal concrete CAO van (N)U Tips zijn: een gezamenlijk visiedocument en onderhandelingsagenda in plaats van inzetbrieven, co-creatie, onafhankelijke kostenberekeningen, ‘puzzelend’ onderhandelen, communicatie voor, tijdens en na CAO-onderhandelingen, klare taal, maatwerk en veel individuele keuzevrijheid binnen budgetten in geld en vrije tijd.

Informatie over CAO van (N)U is digitaal beschikbaar op de website. Klanten en relaties van HS Arbeidsvoorwaarden kunnen in de zomermaanden juli en augustus kosteloos in een gesprek geïnformeerd worden over de mogelijkheden van CAO van (N)U voor hun CAO. Maak een vrijblijvende afspraak via caovannu@hsarbeidsvoorwaarden.nl.

Beweging in de polder ~ Gastcolumn van Jaap Smit voorzitter CNV

Henk Strating vraagt zich in CAOpinie© af wat de strategie van het CNV is, nu vakbond de Unie heeft aangegeven te onderzoeken of aansluiting bij het CNV gewenst en mogelijk is. Hier en daar klinkt hier dan vervolgens de oproep aan het CNV zich aan te sluiten bij de FNV.  

Ik ben de wondere wereld van de vakbeweging ingestapt met de overtuiging dat die wereld hard aan vernieuwing toe is. De vraag is echter of samengaan met de FNV een vernieuwing zou zijn en of de organisatorische veranderingen die bij de FNV zijn doorgevoerd echt vernieuwend zijn? Je kunt je huis verbouwen, maar als je daar niet op een andere manier in gaat leven en een ander verhaal gaat vertellen, dan is het maar de vraag of er meer dan een cosmetische verandering plaatsvindt. (Dit doet overigens niets af aan mijn waardering voor de wijze waarop de FNV zich in de afgelopen periode herpakt heeft.)

Bij mijn aantreden heb ik al gezegd dat geen enkele bestaande structuur voor mij ‘heilig is’. De vakbeweging bevindt zich in een existentiële fase van haar bestaan. Het instituut moet weer een ‘beweging’ worden en niet het aanbod van de bond moet centraal staan, maar de vraag en de behoefte van de werknemer! Het moet niet gaan om de vraag hoe wij meer leden kunnen aantrekken, maar om de vraag wat de werknemer wil en op welke wijze hij zich wil of kan organiseren.

Dat gezegd hebbende bestaat er wat mij betreft alle ruimte en vrijheid om met iedereen over de toekomst van de vakbeweging in gesprek te gaan. Maar dat gesprek moet dan om meer gaan dan over de vraag of de eenheidsvakbeweging de oplossing is. De tijd van de verzuiling is voorbij. Het CNV moet ook niet haar toekomst zoeken in het op klassieke wijze vasthouden aan haar christelijke identiteit. Dat mag, maar dan kiest zij ervoor een steeds kleiner wordende minderheid aan te spreken, wat op zich legitiem zou zijn. Maar ik kies daar niet voor. Ik kies voor een vakbeweging die haar doen en laten bouwt op een stevig fundament van waarden die ik belangrijk acht, juist in deze tijd.

Met welke club wij ook in gesprek zullen gaan, of het nu de Unie is of een andere bond, het gesprek zal wat mij betreft ook – of juist – over die waarden moeten gaan die ons fundament vormen. Alleen bonden samenvoegen vanwege de macht van het getal of vanwege een eenvoudige wens om een eenheidscentrale te bouwen, is mij te karig. Ik hoop daarom dat de gesprekken met in dit geval De Unie juist zullen gaan over de inhoud van ons werk en over de echte vernieuwing waarnaar ik op zoek ben. Die vernieuwing ligt niet in de structuur, maar in dat wat wij de mensen te bieden hebben!

Het gaat mij niet in de eerste plaats om een ‘groter CNV’ maar om een aansprekende en moderne vakbeweging die ook mijn jong volwassen kinderen aanspreekt en mensen op moderne en overtuigende wijze bewust maakt van de noodzaak om juist in deze tijd de krachten te bundelen en iedereen faire kansen te geven op de arbeidsmarkt. Wat mij betreft praat de FNV daar ook over mee!

Tenslotte, wat is er tegen als mensen ook iets te kiezen hebben! Er is pas een probleem als de vakcentrales zelf rollebollend met elkaar over straat gaan. En dat is tot nu toe niet het geval!

Jaap Smit, voorzitter CNV

Gastcolumn/reactie van Reinier Castelein, voorzitter van De Unie ‘Nieuwe kansen in nieuwe tijden voor de vakbeweging’

‘Nieuwe kansen in nieuwe tijden voor de vakbeweging’. Dat is mijn antwoord op de vraag van CAOpinie© van vorige week, ‘Nieuwe verzuiling in de vakbeweging’. Voorts: het CNV is wel een christelijke vakcentrale, maar geen vakbond exclusief voor christenen, toch? Centraal in mijn optiek staat onze missie en visie in mens en maatschappij. Waar staan we en waar willen we naar toe als het gaat om de belangenbehartiging van werknemers? Nu en dit decennium, dat zich kenmerkt als een tijdperk van reeds nieuwe sociaal economische verhoudingen en uitdagingen. Daar bovenop komt een terugtredende overheid, snel wisselende kabinetten en internationaal machtige werkgeverskoepels die de crisis aangrijpen voor hard en dominant optreden. Het overkomt ons als we daar geen hecht georganiseerde (vak)beweging tegenover zetten. Laten we vooruit bewegen in nieuwe tijden, nieuwe kansen, met respect voor de kernwaarden van elke politieke of levensbeschouwelijke stroming. Het is vanuit deze positieve grondhouding dat De Unie ruim 40 jaar geleden bewust heeft gekozen voor de derde weg van in de vorige eeuw een toen trendsettende vakcentrale MHP. Juist die onafhankelijke Uniespirit in tijd en ruimte geeft ons moed voortdurend te zoeken naar nieuwe begaanbare paden en wegen. Nuchter en realistisch koersend op het kompas van onze zelfbewuste achterban. Juist nu er een wisseling van de wacht plaatsheeft in het wereldje van werkgevers en werknemers, is er geen tijd meer voor alleen maar de achteruitkijkspiegel. Respecteer het verleden, maar bouw aan de toekomst. Dat is mijn motto. 

In zijn CAOpinie© stelt Henk Strating, gepokt en gemazeld als hij is, vragen over nieuwe verzuiling en het streven naar een eenheidsvakbeweging. Tegelijk zeg ik dan: ‘Problemen creëer je ook zelf. Waarom lukt het VNO en NCW wel samen te gaan ondanks het C-woord van de christelijke werkgevers? In mijn optiek is er in het huidige tijdsbeeld van de wisseling van de wacht én van de macht ruimte voor een eigentijdse vakbeweging waarin de C van zowel Christelijk als Collectief complementair kan zijn aan de C van Community en Constructief. Hoezo eenheidsworst? Ik zeg: ‘Eenheid in verscheidenheid. Dat gaat lukken’.

Reinier Castelein
voorzitter van De Unie

Nieuwe verzuiling in de vakbeweging?

Bij toeval liep ik deze week de voorzitter van vakbond De Unie Reinier Castelein tegen het lijf. Hij maakte een ontspannen indruk. De volgende ochtend vernam ik via de media het bericht dat De Unie zich mogelijk wil aansluiten bij het CNV. Of het één met het ander te maken heeft weet ik niet. Feit is wel dat De Unie iets te kiezen heeft. In april sprak de Unie-top met de FNV over mogelijkheden tot samenwerking. 

De Unie heeft zelf de weg naar FNV of CNV geëffend door te breken met de MHP, de derde vakcentrale in polderland voor middelbaar en hoger personeel. De wens tot aansluiting bij één van de beide andere vakcentrales is begrijpelijk. Deze week nog werd De Unie op Twitter smalend de vraag gesteld of de vakbond wel recht van spreken heeft als het gaat over het Sociaal Akkoord. Daar is De Unie immers nu geen partij meer bij! Maar is de bereidheid van FNV en CNV ook te begrijpen? 

De Unie heeft altijd uitgedragen onafhankelijk te zijn van elke politieke of levensbeschouwelijke stroming. Het feit dat FNV en CNV met De Unie over aansluiting willen praten betekent dat die onafhankelijkheid daarvoor geen belemmering vormt. Bij de FNV is dat ongetwijfeld het gevolg van het streven van de FNV in Beweging naar een eenheidsvakbeweging. De bereidheid van het CNV begrijp ik minder. Het CNV heeft de uitnodiging om mee te doen met De Nieuwe Vakbeweging afgeslagen. Het wil op eigen kracht doorgaan, net als toe de federatie van NVV en NKV tot stand kwam, de latere FNV. Maar als De Unie, die iedere levensbeschouwelijke grondslag afwijst, welkom is, is – anders dan toen – de christelijk-sociale identiteit blijkbaar niet meer de basis van het CNV. Dat roept de vraag op wat dan wél de basis is voor het voortbestaan van het CNV, al dan niet aangevuld met De Unie, náást de FNV. Is er soms sprake van een nieuwe vorm van verzuiling? Wie het weet mag het zeggen, liefst in een gastcolumn in CAOverzicht©!