CAO voor flexibel werkenden

“De toename van het aantal flexibele arbeidsrelaties, in het bijzonder het aantal zzp’ers, vormt een bedreiging voor de CAO.” Zo luidt een conclusie uit een onderzoek van het Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging dat binnenkort verschijnt. De bedreiging bestaat er vooral uit dat het bereik van de CAO onder druk staat door de groei van het aantal flexibele arbeidsrelaties. Sommige flexkrachten vallen wel onder de CAO, maar hebben vaak minder goede arbeidsvoorwaarden dan werknemers met een vast contract. Anderen, zoals zzp’ers, vallen helemaal niet onder de CAO. Voor werknemers voor wie de CAO wel van toerpassing is, is dat een bedreiging. ZZP’ers stellen hun eigen tarieven vast en zijn niet gebonden aan allerlei verplichte verzekeringen. Daarmee zetten zij het loon van werknemers met een vaste arbeidsrelatie onder druk. Aldus de conclusies van de onderzoekers.

Waar het dus eigenlijk om gaat is dat de opkomst van de flexibel werkende niet zozeer de CAO bedreigt (dat is slechts een instrument) maar vooral de positie en het inkomen van werknemers met een vast arbeidscontract. Dat lijkt me een terechte zorg van deze werknemers want de CAO is tot op heden vooral voor hen relevant. Maar moeten flexibel werkenden zich naar de belangen van werknemers met een vast arbeidscontract schikken en daarmee de CAO voor hen relevant houden of moeten we op zoek naar een instrument, en dat kan de CAO zijn, dat alle werkenden aangaat en aanspreekt?

Of de CAO een instrument is waar alle werkenden baat bij kunnen hebben, valt te bezien. Uit een onderzoek dat ik momenteel uitvoer in drie sectoren (welzijn en verzorging, bouwnijverheid en grafische industrie), waar het aantal flexibele arbeidsrelaties de afgelopen tien jaar fors is toegenomen, blijkt daar vooralsnog weinig van. Afspraken zijn gericht op regulering en bescherming van de vaste arbeidsrelatie. Voor flexibel werkenden heeft de CAO in deze sectoren nauwelijks meer betekenis gekregen dan aan het begin van deze eeuw. Ik ben bang dat als de betrokken partijen het de komende jaren ook niet lukt om de CAO ook voor deze groep relevant te maken, de dagen van de CAO wel eens geteld kunnen zijn.

Wilco Brinkman
partner HS Arbeidsvoorwaarden